مجله اینترنتی

جالبترین اطلاعات درباره مغز انسان کدام اطلاعات میباشند؟ ساختار مغز انسان به چه صورت میباشد؟ نقشه تفکر در مغز انسان به چه صورت میباشد؟ ایجاد ارتباطات درون مغز به چه صورت انجام میشود؟ انتقال‌دهنده‌های عصبی مهم و کلیدی در مغز انسان کدام انتقال دهنده های عصبی میباشند؟

در ادامه پاسخی جامع به این سوالات خواهیم داد،همراه مجله اینترنتی ماهتوتا باشید.

همان‌طور که ممکن است بدانید مغز انسان پیچیده‌ترین بخش بدن او است. این اندام پیچیده که دارای وزن تقریبی 1.3 کیلوگرم است جایگاه هوش انسان، تفسیرکننده حواس (پنجگانه)، سامان‌دهنده حرکت بدن و کنترل‌کننده رفتارهای او است. مغز ما در یک محفظه استخوانی قرار گرفته و توسط مایع محافظی نیز احاطه شده است و منبع همه ویژگی‌هایی است که انسانیت ما را معین می‌کند. مغز انسان نگین انگشتر بدن او است!

• مقدمه
• ساختار مغز انسان
• نقشه تفکر در مغز انسان
• قشر مغز
• مغز داخلی
• ایجاد ارتباطات درون مغز
• تعدادی از انتقال‌دهنده‌های عصبی مهم و کلیدی
• اختلالات عصبی

مقدمه

مغز انسان

قرن‌هاست که دانشمندان و فیلسوفان جذب این اندام پیچیده شده‌اند و درباره آن تحقیقات و آزمایش‌ها بسیاری انجام داده‌اند، اما آن‌ها تا چندی پیش مغز را تقریباً غیرقابل درک می‌دانستند. اما امروزه، اسرار مغز شروع به فاش کردن خود کرده است! در طی 10 سال گذشته به دلیل شتابی که در تحقیقات حوزه علوم عصبی و رفتاری صورت گرفته و تکنیک‌های جدید تحقیقاتی توسعه پیدا کرده‌اند، دانشمندان بیشتر از همه قرن‌های پیش درمورد مغز به نتایج جالبی رسیده‌اند.

حتما بخوانید » تقویت مغز و حافظه ؛ 11 ماده‌ی غذایی عالی برای تقویت مغز

بخاطر این پیشرفت‌ها کنگره آمریکا دهه 1990 را دهه مغز نامیده است. موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS) درمورد مغز و شناخت سیستم عصبی در راس همه این تحقیقات قرار دارد و مطالعات علمی که در ایالات متحده و سراسر جهان در حال انجام است را پشتیبانی می‌کند.

این مقاله شامل اطلاعات پایه‌ای و اولیه درمورد مغز انسان است و می‌تواند به ما کمک کند تا نحوه عملکرد مغز سالم، چگونگی حفظ سلامت آن اطلاعات معتبر داشته باشیم و و درمورد اینکه چه اتفاقی می‌افتد که مغز ما بیمار شده یا دچار ناکارآمدی می‌شود بیشتر بدانیم.

حتما بخوانید » شستشوی مغزی برای رسیدن به موفقیت

ساختار مغز انسان

مغز ما مانند هیاتی از متخصصان مختلف است. درواقع همه قسمت‌های مغز با هم کار می‌کنند، اما هر قسمت آن ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد. می‌توان مغز را به سه واحد اصلی تقسیم کرد: مغز پیشین (بخش جلوی مغز یا  forebrain)، مغز میانی ( midbrain) و مغز پسین (hindbrain).

مغز پیشین

مغز میانی

مغز پسین

مغز پسین شامل قسمت فوقانی نخاع، ساقه‌ی مغز (brain stem) و یک بافت شبیه توپ چین‌دار به نام مخچه (cerebellum) است. این قسمت از مغز عملکردهای حیاتی بدن مانند تنفس و ضربان قلب را کنترل می‌کند. مخچه در حرکات بدن هماهنگی ایجاد می‌کند و در یادگیری طوطی‌وار و ناخودآگاه آن‌ها نقش دارد.

حتما بخوانید » کیفیت زندگی خود را با این 11 عادت روزانه برای همیشه بهبود بخشید

درواقع وقتی شما پیانو می‌نوازید یا به یک توپ تنیس ضربه می‌زنید، دارید مخچه‌ی مغزتان را فعال می‌کنید. در بالاترین و انتهایی‌ترین قسمت ساقه‌ی مغز، مغز میانی قرار گرفته است. مغز میانی درواقع برخی از عملکردهای رفلکسی بدن را کنترل می‌کند و بخشی از مداری است که در کنترل حرکات چشم و سایر حرکات ارادی بدن نقش دارد.

حتما بخوانید » آرامش ذهن

مغز پیشین نیز بزرگترین و پیشرفته‌ترین بخش مغز انسان است. این قسمت از مغز ما عمدتا از مخ (cerebrum) و ساختارهای پنهان‌شده در زیر آن تشکیل شده است (در ادامه درباره این قسمت که مغز درونی نامیده می‌شود بیشتر صحبت می‌کنیم).

تثاویری که معمولاً ما از مغز می بینیم، درواقع قسمت مخ است. زیرا مخ در بالاترین قسمت مغز قرار دارد و منبع فعالیت‌های مربوط به تفکر است. این قسمت از مغز است که خاطرات ما را نگه می‌دارد، به ما این امکان را می‌دهد که بتوانیم برنامه‌ریزی کنیم و به ما این توانایی را می‌دهد که تصور، تجسم و تفکر کنیم. درواقع مخ است که به ما این امکان را می‌دهد که دوستانمان را بشناسیم، کتاب بخوانیم و بازی کنیم.

همان‌طور که در تصاویر معمول مغز دیده‌اید مغز توسط یک شکاف عمیق به دو نیمه (نیم‌کره) تقسیم شده است. با وجود این شکاف عمیق، دو نیم‌کره مغز از طریق یک اتصال ضخیم که از فیبرهای عصبی ساخته شده و در قاعده این شکاف قرار دارد با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. اگرچه ممکن است به نظر برسد که این دو نیم‌کره شبیه به هم و آینه‌ای از یکدیگر هستند، اما درواقع متفاوت هستند. مثلاً توانایی استفاده از کلمات عمدتا در نیمکره چپ است و نیم‌کره راست بسیاری از مهارت‌های استدلال انتزاعی را کنترل می‌کند.

حتما بخوانید » پرورش ذهن

به دلایلی که برای ما هنوز ناشناخته است، تقریباً همه سیگنال‌های مغز به بدن و بالعکس در مسیر رفت و برگشتی خود به نیم‌کره مقابل خود منتقل می‌شوند.

این بدان معناست که نیم‌کره راست مغز در درجه اول سمت چپ بدن و نیم‌کره چپ در درجه اول سمت راست را کنترل می‌کند. درواقع هنگامی که یک طرف مغز آسیب ببیند، طرف مقابل بدن نیز تحت تأثیر این آسیب قرار خود گرفت. مثلا سکته مغزی در نیم‌کره راست مغز می‌تواند دست و پای چپ را دچار ناتوانی کند!

نقشه تفکر در مغز انسان

مغز انسان

هر نیم‌کره‌ی مغز را می‌توان به بخش‌ها یا لوب‌هایی (lobes) تقسیم کرد که هر کدام از آن‌ها در عملکردهای مختلف بدن ما تخصص دارند. بیایید برای درک هر لوب و تخصص مربوط به آن، در نیم‌کره‌های مغز گشتی بزنیم. از دو لوب پیشانی (frontal lobes)، که مستقیماً در پشت پیشانی‌مان قرار دارند شروع می‌کنیم. وقتی برنامه‌ای را ترتیب می‌دهید، آینده را تصور می‌کنید یا از استدلال‌های منطقی استفاده می‌کنید، بیشتر کار را این دو لوب انجام می‌دهند.

حتما بخوانید » سلامت ذهن و روان‌

اینطور به نظر می‌رسد که یکی از روش‌هایی که لوب‌های پیشانی با استفاده از آن‌ها می‌توانند این کارها را انجام دهند این است که این لوب‌ها به عنوان مکان‌های ذخیره‌سازی کوتاه‌مدت عمل می‌کنند. به این ترتیب در هنگام در نظر گرفتن ایده‌ها، می‌توان یک ایده را در ذهن نگه داشت.

در قسمت پشتی هر لوب پیشانی یک ناحیه مربوط به حرکت (motor area) وجود دارد که به کنترل حرکات ارادی بدن ما کمک می‌کند. همچنین محلی نزدیک به لوب پیشانی چپ به نام منطقه بروکا (Broca’s area) به ما این امکان را می‌دهد تا افکارمان را به کلمات تبدیل کنیم.

وقتی در حال لذت بردن از طعم، عطر و بافت یک غذای خوب هستید دو قسمت در پشت لوب‌های پیشانی به نام لوب آهیانه (parietal lobes) در حال فعالیت هستند. در قسمت‌های جلویی این لوب‌ها، درست در پشت نواحی مربوط به حرکتی، مناطق حسی اولیه (primary sensory areas) قرار گرفته‌اند. این نواحی اطلاعات مربوط به دما، مزه، لامسه و حرکات را از بقیه بدن دریافت می‌کنند. خواندن و حساب نیز عملکردهایی در مجموعه‌ی هر لوب آهیانه است.

حتما بخوانید » پاکسازی ذهن

همین حالا که به کلمات و تصاویر این صفحه نگاه می‌کنید، دو ناحیه در پشت مغز شما در حال کار و فعالیت هستند. این لوب‌ها که لوب‌های اکسیپیتال ( occipital lobes) نامیده می‌شوند، تصاویر دریافت‌شده از چشم را پردازش می‌کنند و این اطلاعات را با تصاویر ذخیره‌شده‌ی قبلی موجود در حافظه پیوند می‌دهند. درواقع آسیب به این لوب‌های اکسیپیتال می‌تواند باعث کوری شود!

در سفر ما به نیمکره‌های مغزی آخرین لوب‌ها، لوب‌های گیجگاهی (temporal lobes) هستند که در جلوی نواحی مربوط به بینایی قرار دارند و در زیر لوب‌های آهیانه‌ای و لوب‌های پیشانی قرار گرفته‌اند. اگر نسبت به سمفونی‌ها یا موسیقی راک حس و درک خاصی دارید، درواقع مغز شما از طریق فعالیت این لوب‌ها است که به این ورودی‌ها پاسخ می‌دهد.

حتما بخوانید » 111 هدف در زندگی که قبل از مرگ باید به آن‌ها برسید

در بالای هر لوب گیجگاهی ناحیه‌ای وجود دارد که مسئول دریافت اطلاعات از طریق گوش‌ها است. قسمت زیرین هر لوب گیجگاهی نقش مهمی در شکل‌گیری و بازیابی خاطرات، از جمله خاطرات مرتبط با موسیقی، ایفا می‌کند. به نظر می‌رسد قسمت‌های دیگر این لوب، خاطرات و حس‌های مربوط به چشایی، صوت، بینایی و لامسه را با هم ادغام می‌کنند.

حتما بخوانید » افزایش قدرت مغز

قشر مغز

مغز انسان

پوشش سطح مخ و مخچه یک لایه حیاتی به ضخامت دو یا سه برابر یک سکه ده سنتی است. این پوشش، قشر (cortex) نامیده می‌شود که از کلمات لاتین بوده و به معنی پوست است. بیشتر پردازش اطلاعات واقعی در مغز در قسمت قشر مغز انجام می‌شود. وقتی درمورد “ماده خاکستری” مغز صحبت می‌کنیم، درواقع در‌مورد این پوست نازک صحبت می‌کنیم.

حتما بخوانید » پاکسازی ذهن ؛ ذهن خود را برای زندگی بهتر آماده کنید 11 روش موثر

قشر مغز خاکستری است زیرا نورون‌ها (سلول‌های عصبی) این ناحیه فاقد عایقی هستند که باعث می‌شود قسمت‌های دیگر مغز سفید دیده شوند. وجود چین‌خوردگی‌های مغز کمک می‌کند سطح واقعی مغز افزایش یافته و بنابراین مقدار ماده خاکستری و میزان اطلاعات قابل‌پردازش نیز افزایش یابد.

مغز داخلی

در اعماق مغز ما، یعنی جایی که از دید ما پنهان است، ساختارهایی وجود دارند که دروازه‌بان و متولی بین نخاع و نیم‌کره‌های مغزی هستند. این ساختارها نه‌تنها در وضعیت عاطفی ما نق اساسی داشته و تعیین‌کننده آن هستند، بلکه تصورات و واکنش‌های ما را بسته به آن وضعیت تغییر داده و این امکان را برای ما فراهم می‌کنند تا حرکات بدنمان را بدون اینکه درمورد آن‌ها فکر یا برنامه‌ریزی انجام داده باشیم اجرا کنیم.

حتما بخوانید »  32 درس زندگی که برای موفقیت و خوشبختی باید بیاموزید

در ادامه سفری خواهیم داشت به این قسمت‌های عمقی مغز. مانند آنچه درمورد لوب‌های موجود در نیم‌کره‌های مغزی گفتیم، ساختارهای شرح داده‌شده در زیر به صورت جفت هستند: یعنی هر کدام از آین‌ها در نیمه مقابل مغز نیز وجود دارند.

حتما بخوانید » آرامش ذهنی

هیپوتالاموس (hypothalamus) که تقریباً به اندازه یک مروارید است بسیاری از عملکردهای مهم بدن را هدایت و راهبری می‌کند. این قسمت از مغز است که صبح شما را از خواب بیدار می‌کند و در مواقع استرس‌زا مانند امتحان یا مصاحبه شغلی فرمان جریان آدرنالین در خون را صادر می‌کند.

هیپوتالاموس همچنین یک مرکز عاطفی مهم در بدن ما است و مولکول‌هایی که به ما احساس شادی، عصبانیت یا ناراضایتی می‌دهند را کنترل می‌کند. در نزدیکی هیپوتالاموس، تالاموس (thalamus) قرار دارد که درواقع یک اتاق پاکسازی اساسی برای اطلاعات رفت و برگشتی از/به نخاع و مخ است.

حتما بخوانید » چطور در هر سنی تیزبین باشیم

یک مجرای قوسی‌شکل از سلول‌های عصبی از هیپوتالاموس و تالاموس به قسمت هیپوکامپ مغز منتهی می‌شود. این برآمدگی کوچک به عنوان نمایهکننده حافظه عمل کرده و خاطرات را برای ذخیره طولانی‌مدت به قسمت مناسب در نیمکره‌های مغزی ارسال و در صورت لزوم آن‌ها را بازیابی می‌کند.

عقده‌های قاعده‌ای مجموعه‌ای از سلول‌های عصبی در اطراف تالاموس هستند و مسئولیت ایجاد و ادغام حرکات بدن را بر عهده دارند. بیماری پارکینسون که در آن لرزش و سفتی در حرکات ایجاد می‌شود، درواقع بیماری سلول‌های عصبی‌ای است که به عقده‌های قاعده‌ای منتهی می‌شوند.

حتما بخوانید » آتروفی مغزی

---

در ادامه بخوانید » خودآگاهی ؛ 44 اقدام اساسی برای تجربه کردن زندگی واقعی